Powstało w średniowieczu na ówczesnym trakcie ze Żnina do Gniezna, nad nieistniejącymi już Jeziorem Ryszewskim i Churzewo (Charzewo). Dokładna data założenia wsi nie jest znana. Wiadomo natomiast, że wyraźna intensyfikacja procesów osadniczych na Pałukach nastąpiła w latach 1100-1250. Pierwsza wzmianka o Ryszewie pojawiła się w 1285 r., kiedy to książe Przemysław II zwolnił wieś będącą dziedzictwem Andrzeja z Ryszewa z podatków i pozwolił założyć miasto. Z tego wynika, że osada powstała około 1200 r. Do założenia miasta prawdopodobnie nigdy nie doszło, ponieważ fakt ten nie jest potwierdzony w źródłach historycznych. W 1345 r. wzmiankowany jest kolejny właściciel - Jakub z Ryszewa. W 1365 r. Andrzej z Kunowa sprzedał "miasto Ryszewo" - pięciu braciom ze Studzieńca. Rok później nastąpiło potwierdzenie sołectwa. W średniowiecznych źródłach nie zawsze rozróżniano Ryszewa od pobliskiego Ryszewka. Pisano np. "Ryszewo, w którym jest kościół".