Ziemia piska na starych pocztówkach

Większość archiwalnych pocztówek tu prezentowanych pochodzi ze zbiorów Wojciecha Klar-Sidorkiewicza, mieszkającego obecnie w zachodniej części Niemiec. Jest on posiadaczem bogatego zbioru widokówek (pocztówek) Mazur, wydanych do 1945 r. (łącznie ponad 600). Niewątpliwie jest to jedna z największych kolekcji widokówek Pisza i okolicznych miejscowości (łącznie ponad 100). Według opinii kolekcjonerów tego typu wydawnictw największym posiadaczem zbioru piskich widokówek sprzed 1945 r. jest emerytowany dyrektor gimnazjum w Düsseldorfie, urodzony w Piszu. Najstarsza widokówka (pocztówka) w zbiorach W. Klar-Sidorkiewicza pochodzi z około 1890 r. Szczególnie interesujące są te, które przedstawiają miasto jeszcze przed zniszczeniami wojennymi z lat 1914-1915. Niektóre z nich stanowią cenny materiał fotograficzno-dokumentacyjny, nie publikowany nawet w niemieckich opracowaniach. Oddzielną grupą są pocztówki przedstawiające zniszczenia wojenne z okresu pierwszej wojny światowej, wydane pod wspólnym tytułem serii ,,Wojna na Wschodzie" (Der Krieg im Osten). Uzyskane pieniądze z ich sprzedaży zasiliły fundusz odbudowy ówczesnych Prus Wschodnich. I tak możemy zobaczyć Rosjan (jeńców wojennych) sprzątających piski rynek otoczony zwałami gruzów, przegląd niemieckich oddziałów na piskim rynku przez generała Paula von Hindenburga (późniejszego prezydenta Niemiec), zniszczony most drogowy i kolejowy na Pisie, zniszczenia wojenne w Białej Piskiej i in. Najwięcej pocztówek pochodzi z lat trzydziestych, co niewątpliwie związane jest z rozwojem turystyki na tym terenie. Ziemia Piska stała się na tyle ważnym regionem turystycznym, iż poza ważniejszymi ośrodkami turystycznymi wydania własnych pocztówek doczekały się prawie wszystkie wsie. Niektóre miejscowości powiatu piskiego w 1945 r. zostały bezpowrotnie zniszczone i nie odbudowane, zaś widokówki stanowią cenne źródło wiedzy dla badaczy odtwarzających ich historię. Warto również wspomnieć o ich wydawcach. Wbrew pozorom nie były to wielkie oficyny wydawnicze. Widokówki do 1916 r. wydawane były najczęściej przez wydawnictwo Carla Beermanna z Pisza. Inne wydano na zlecenie redakcji piskiej gazety ,,Johannisburger Zeitung G.m.b.H.", Siegmunda Wronkowa i Hermanna Preussa z Pisza. Widokówki Białej Piskiej wydawane były na zlecenie właścicieli sklepów i składów w tym mieście (Otto Maschlanka, Anna Matsat, J. Jakelski). Orzyskie pocztówki wydawali z reguły również miejscowi wydawcy: August i Julius Welt (handel papierem), Reinhold Pelz, Hoch & Clasen (Foto-Atelier), Emil Fisch. Sporo widokówek z Rucianego wydał właściciel kurortu ,,Rudczanny" Otto Siegemund. Ponadto piskie pocztówki wydawano również w Królewcu, a niektóre nawet w Dreźnie i Lipsku.

Na marginesie warto odnotować fakt, iż w naszym kraju od pewnego czasu obserwuje się bardzo duże zainteresowanie starymi, oryginalnymi pocztówkami, wydanymi przed drugą wojną światową. Urządza się wystawy, publikuje się albumy i reprinty dawnych pocztówek. Na Mazurach udaną wystawę archiwalnych widokówek zorganizowało w 1998 r. Muzeum Kultury Ludowej w Węgorzewie, pochodzącą ze zbiorów Gerharda Kibbasa, mieszkającego obecnie w Berlinie. W swoich zbiorach posiada blisko 500 przedwojennych widokówek miasta, w którym się urodził i spędził dzieciństwo. Należy mieć nadzieję, iż podobną wystawę uda się w końcu zorganizować również w Muzeum Ziemi Piskiej w Piszu.

Ryszard Wojciech Pawlicki

30.26 kB

40.17 kB

33.63 kB

43.7 kB	42.1 kB	45.34 kB	39.66 kB
36.54 kB	24.5 kB	23.5 kB

38.7 kB	25.45 kB	31.52 kB	40.20 kB
35.21 kB	36.33 kB	34.27 kB	26.33 kB
28.48 kB	30.24 kB	26.66 kB	41.65 kB
28.85 kB	46.6 kB	23.96 kB	48.24 kB
43.45 kB	45.17 kB	32.36 kB	34.35 kB
31.63 kB	43.18 kB	34.22 kB	36.89 kB
34.42 kB	30.90 kB

20.69 kB

35.32 kB

24.37 kB

33.4 kB	43.05 kB	19.3 kB	34.89 kB
28.11 kB	32.08 kB	44.72 kB	30.04 kB
41.38 kB	28.02 kB	33.33 kB	37.66 kB
36.79 kB	38.83 kB	31.21 kB	37.12 kB
34.11 kB	40.32 kB	27.60 kB	32.75 kB