W Rucianem Nidzie pomiędzy ul. Dworcowa, a jeziorem Guzianka Mała znajduje się park, zwany przez miejscowych parkiem ,,Andersa".
Park Andersa w Rucianem Nidzie powstał najprawdopodobniej z inicjatywy Richarda Andersa, właściciela ówczesnego tartaku i wyłuszczarni nasion drzew iglastych, pod koniec XIX wieku. Na granicy parku i tartaku znajdował się budynek mieszkalny (patrz mapa). Budynek obecnie jest opuszczony, interesujacym elementem zwiazanym z domem sa kilkumetrowe cisy rosnace od strony jeziora. Na mapie z 1921 r. wyraźny jest owalny układ dróg (obwodnice), z lakonicznego oznaczenia graficznego zieleni parkowej można sadzić, że zwarcie drzew było wówczas mniejsze od obecnego. Wszystkie te elementy wskazuja na krajobrazowy charakter założenia.
Park Andersa jest nielicznym przykładem założenia, gdzie posadzono tak wiele drzew obcego pochodzenia (patrz wykaz).
Obecnie rosna tam jeszcze takie gatunki drzew jak: jodła kalifornijska, jodła nikkońska, sosna czarna, żywotnik olbrzymi i kilka innych posadzonych po 1945 r. Kolekcja tych drzew jest efektem niezwykłej pasji kolekcjonerskiej. Jego właściciel, z racji swojego zawodu, miał jednak dostęp do nasion rzadkich drzew, które były sadzone w parku. Prawdopodobnie nasiona tych roślin pochodziły z badań prowadzonych przez Pruska Stację Doświadczalna, pod opieka naukowa Schwappacha. Badania owe dotyczyły wprowadzania obcych gatunków drzew do gospodarstwa leśnego i możliwości ich wykorzystania. Jak podaje sam Schwappach, wiele nasion rozprowadzanych do nadleśnictw w celu założenia powierzchni badawczych dostawało się w prywatne ręce. Drzewa obcego pochodzenia istniejace w czasie inwentaryzacji znajdowały się głównie wzdłuż zabudowy mieszkalnej i jego zaplecza gospodarczego oraz wzdłuż drogi dojazdowej. Sugeruje to pewien zamysł kompozycyjny, skłonność twórcy założenia do ozdabiania miejsc szczególnie uczęszczanych.
Na miejscowym cmentarzu znajduje się grób dawnego właściciela parku. Stoi tam wysoki około 2 m wysoki kamień, na którym widnieje napis "Familie Anders", a na metalowej tablicy poniżej "Kommerzienrat Richard Anders geb. 22.III.1856, gest. 19.I.1934".
Po śmierci Andersa, w latach przed 1945 r. wyłuszczarnię nasion przerobiono na suszarnię tytoniu, potem po wojnie zmieniono w trakcie odbudowy układ dawnego tartaku i jego zaplecza. Park natomiast został zaadaptowany jako zieleniec przylegajacy do przystani. W centralnej części umiejscowiono pomnik poświęcony żołnierzom radzieckim. Dla podkreślenia osi drogi skierowanej na pomnik posadzono wzdłuż niej rzad sosny czarnej. Ten osiowy układ nawiazujacy do pomnika (obecnie uszkodzony) kłóci się z dawnym charakterem parku.
Park Andersa jest cennym obiektem botanicznym, historycznym, wypoczynkowym wpisanym w przestrzeń miasta. Niewatpliwie należy do jego atrakcji.
Ryc. 2. Wykaz drzew z dawnej kolekcji parkowej. Stan z 1996 r.
Lp. | nazwa gatunkowa (łac.) | obwód pnia w cm | przybliżona wysokość w m |
---|---|---|---|
1 | Jodła kalifornijska (Abies concolor) | 128 | 16 |
2 | Jodła kalifornijska (Abies concolor) | 154 | 16 |
3 | Jodła kalifornijska (Abies concolor) | 121 | 18 |
4 | Jodła kalifornijska (Abies concolor) | 186 | 18 |
5 | Jodła kalifornijska (Abies concolor) | 120 | 17 |
6 | Jodła kalifornijska (Abies concolor) | 205 | 21 |
7 | Jodła kalifornijska (Abies concolor) | 77 | 14 |
8 | Jodła kalifornijska (Abies concolor) | 107 | 15 |
9 | Jodła nikkońska (Abies homolepis) | 40 | 8 |
10 | Jodła nikkońska (Abies homolepis) | 59 | 11 |
11 | Sosna czarna (Pinus nigra) | 140 | 16 |
12 | Żywotnik olbrzymi (Thuja plicata) | 110 | 13 |
13 | Żywotnik olbrzymi (Thuja plicata) | 48 | 6 |
14 | Żywotnik olbrzymi (Thuja plicata) | 87 | 12 |
15 | Żywotnik olbrzymi (Thuja plicata) | 90 | 10 |